开启我国自然生态保护新模式（说道）
| Република Чиле República de Chile (шпански)
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Гесло: Por la razón o la fuerza "Со право или мо?" (шпански)[1] |
||||||
| Химна: Himno Nacional de Chile (шпански) |
||||||
.svg) |
||||||
| Главен град (и на?голем) | Сант?аго 33°26′S 70°40′W? / ?33.433°S 70.667°W | |||||
| Службен ?азик | шпански | |||||
| Народности | 52,7% белци, 44,1% мешани, 3,2% староседелци.[2] | |||||
| Демоним | Чилеанец | |||||
| Уредува?е | Репрезантативна демократи?а | |||||
| ? | Претседател | Габри?ел Бори? | ||||
| Независност | од Шпани?а | |||||
| ? | Првта владина хунта | 18 септември 1810 | ||||
| ? | Об?авена | 12 февруари 1818 | ||||
| ? | Призната | 25 април 1844 | ||||
| ? | Моментален устав | 11 септември 1980 | ||||
| Површина | ||||||
| ? | Вкупна | 756,950 км2 (38-ма) | ||||
| ? | Вода (%) | 1.072 | ||||
| Население | ||||||
| ? | проценка за ?уни 2009 г. | 16,928,873 (60-та) | ||||
| ? | Попис 2002 | 15,116,435 | ||||
| ? | Густина | 22 жит/км2 (194-та) | ||||
| БДП (ПКМ) | проценка за 2008 г. | |||||
| ? | Вкупен | $243.044 мили?арди[3] | ||||
| ? | По жител | $14,510[3] | ||||
| БДП (номинален) | проценка за 2008 г. | |||||
| ? | Вкупно | $169.573 мили?арди[3] | ||||
| ? | По жител | $10,124[3] | ||||
| ?иниев коеф. (2006) | 54 висок |
|||||
| ИЧР (2013) | ▲ 0.822[4] многу висок · 41ва |
|||||
| Валута | Пезо (CLP) |
|||||
| Часовен по?ас | н/п (UTC-4) | |||||
| ? | (ЛСВ) | н/п (UTC-3) | ||||
| НДД | .cl | |||||
| Повик. бр. | 56 | |||||
Чиле (офиц. Република Чиле, шпански: República de Chile) — држава ко?а го опфа?а централниот и ?ужнозападниот брег на ?ужна Америка. Главен град е Сант?аго. Чиле се граничи со Tихиот Окeaн на запад, со Перу на север, Боливи?а на североисток и со Аргентина на исток.
Етимологи?а на име
[уреди | уреди извор]Истори?а
[уреди | уреди извор]Рана истори?а
[уреди | уреди извор]Територи?ата на денешната држава Чиле била населувана уште пред 10.000 години. Ова се должи главно поради своите плодородни долини кои се нао?аат по бреговите на зем?ата.
Шпанската колонизаци?а
[уреди | уреди извор]Во текот на 16 век, португалецот Фернандо Магелан го открил т.н. Мегеланов проток. Во 1531 година Шпани?а завладеала со Импери?ата на Инките во денешно Перу. Еден од конквистадорите за ово? регион бил Диего де Алмагро, но то? не оставил скоро никакви остатоци од тоа време. Шпанското присуство започнало да се чувствива во времето на Педро де Валдиви?а (1540–1541). То? успеал да основа поголем бро? на градови и села на ?ужниот дел од кра?бреж?ето. На 12 февруари 1541 година ?а основал денешната престолнина Сант?аго де Чиле. И покра? тоа што Шпанците не откриле злато во регионот, сепак поради сво?ата стратегиска положба зем?ата станала дел од Вицекралство Перу.
Независност
[уреди | уреди извор]Така територи?ата на Чиле до 1810-тите била под контрола на Шпани?а за да во 1818 година добие независнот. Карактеристично за Чиле е тоа што станала една од поразвиените зем?и во регионот со развиена морска флота и силна арми?а. Оваа надмо? и дозволило на зем?ата да стапи во конфликт со Перу и Боливи?а во 1879-1883 година, да окупира Лима и да и ги одзеде кра?брежните области на Боливи?а. Во 1925 година бил изгласен нов устав според ко? претседателот станал на?вли?ателен во републиката.
Во 1970 година на чело на зем?атазастанал Салвадор А?енде, за да по само три години со воен удар на власт дошол генералот Аугусто Пиноче. По неговата смрт во 1990 година бил спроведен референдум по ко? бил ставен кра? на милитаристичкото управува?е на зем?ата.
Географи?а и клима
[уреди | уреди извор]Политички систем
[уреди | уреди извор]Административна поделба
[уреди | уреди извор]Стопанство
[уреди | уреди извор]Чиле е една од на?стабилните и на?просперитетните држави во ?ужна Америка. Чиле е водечка латиноамериканска држава по индексот на хуманиот разво?, конкурентноста, доход по жител, глобализаци?ата, економските слободи и малата застапеност на корупци?а. Во 2006 година Чиле станал држава со на?голем номинален доход по жител во Латинска Америка, а во ма? 2010 година станал член на Организаци?ата за економска соработка и разво?.
Надворешна тргови?а
[уреди | уреди извор]На?значаен извозен производ на Чиле е бакарот и то? изнесува околу половина од вкупниот извоз. Покра? бакар, Чиле извезува и дрво и дрвени производи, свежа вода, морска риба и вино. Во 2001 година Чиле извезол добра и услуги во вредност од 81,71 мили?арди долари, а увозот изнесувал околу 70,92 мили?арди долари, па така бил остварен трговински суфицит од 10,79 мили?арди долари. На?знача?ни надворешни партнери за тргови?а на Чиле се Кина каде што во 2001 година се пласирани 22,8% од вкупниот извоз, потоа САД и ?апони?а каде се пласирани по 11,1% од извозот, па Бразил и ?ужна Коре?а со по 5,5% и Холанди?а со 4,7% од извозот.
Население, ?азик и религи?а
[уреди | уреди извор]
Чиле е мешавина од различни етнички групи, главно потомци на европските доселеници.[5][6][7][8] Тие сочинуваат околу 52,7% и 90% од населението.[2][9] Бранови емигранти од европските зем?и пристигнувале во Чиле во доцниот 19 век и почетокот на 20 век: Германци, Французи, Британци, Пол?аци, Итали?анци, Шпанци, Руси, Хрвати, Срби и други, како и помал бро? на имигранти од Блискиот Исток.
Што се однесува до религи?ата, Католиците се 70%, додека протестантите се 15,1% од вкупното население.
Култура во Чиле
[уреди | уреди извор]
Галери?а
[уреди | уреди извор]-
-
?ужниот дел на Чиле -
-
Чиле главното пристаниште -
Валдив?а -
Порт Окта? во ?ужниот дел на Чиле -
карта на Чиле
.jpg)
.jpg)
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ ?Banknotes and Coins“. Chilean Central Bank. Архивирано од изворникот на 2025-08-05. Посетено на 2025-08-05.
- ↑ 2,0 2,1 ?Composición étnica de las Tres áreas Culturales del Continente Americano al Comienzo del Siglo XXI“ (PDF).
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 ?Chile“. International Monetary Fund. Посетено на 2025-08-05.
- ↑ ?2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 ?ули 2014.
- ↑ ?SOCIAL IDENTITY Marta Fierro Social Psychologist“. Архивирано од изворникот 2025-08-05. Посетено на 2025-08-05.
- ↑ ?Massive immigration of European: Argentina, Uruguay, Chile, Brazil“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2025-08-05. Посетено на 2025-08-05.
- ↑ ?Latinoamerica“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2025-08-05. Посетено на 2025-08-05.
- ↑ Атлас наци?а ISBN 86-7712-046-7
- ↑ ?Argentina, como Chile y Uruguay, su población está formada casi exclusivamente por una población blanca e blanca mestiza procedente del sur de Europa, más del 90% E. García Zarza, 1992, 19“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2025-08-05. Посетено на 2025-08-05.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
|